Premenstrueel syndroom (PMS)

Elk vrouwenlichaam is anders. De periode rond je menstruatie is dus ook voor iedereen verschillend. De een is iedere keer weer verrast dat de menstruatie begint, terwijl de ander het een week van tevoren al aan voelt komen. Soms kan de week voor je menstruatie heel pijnlijk en zwaar zijn. Bijvoorbeeld omdat je last hebt van PMS-klachten. Dat staat voor premenstrueel syndroom, maar wat betekent dat eigenlijk? Wij leggen het je uit!

We beantwoorden de volgende vragen:

• Wat is premenstrueel syndroom?

• Waardoor ontstaat PMS?

• Wat zijn PMS-klachten?

• Hoe stel je PMS vast?

• Wat kun je doen tegen PMS?

Wat is premenstrueel syndroom?

Premenstrueel syndroom, of PMS, is een combinatie van lichamelijke en emotionele klachten in de week voor je ongesteld wordt. Je voelt je bijvoorbeeld heel erg prikkelbaar, hebt pijnlijke borsten of een opgeblazen gevoel. Soms heb je zo veel last van de PMS-klachten dat je niet meer je gewone dagelijkse leven kan leiden. Eigenlijk kan elke vrouw die ongesteld wordt PMS krijgen, maar vooral vrouwen tussen de 30 en 40 hebben hier last van. Wanneer je in de menopauze zit, heb je geen last meer van PMS-klachten.

Misvattingen over PMS

Er bestaan veel misvattingen rondom PMS. Om de impact van PMS zoveel mogelijk te verminderen, is het belangrijk om een goed beeld te hebben van de feiten. Daarom weerleggen we een aantal fabels over PMS.

• PMS is gewoon een excuus voor stemmingswisselingen: Prikkelbaarheid en stemmingswisselingen zijn veelvoorkomende symptomen zijn van PMS. Deze klachten zijn echt en kunnen het dagelijkse leven van vrouwen ernstig verstoren en zelfs zelfs leiden tot depressie.

• PMS is psychologisch: Hoewel er psychische klachten zoals slapeloosheid en prikkelbaarheid kunnen voorkomen, bestaan de symptomen van PMS niet alleen 'in je hoofd.' Ze zijn verbonden met natuurlijke hormoonwisselingen en de menstruele cyclus. Onderzoek toont aan dat er lichamelijke oorzaken zijn voor deze klachten. Lichamelijke klachten die voorkomen bij PMS zijn onder andere pijnlijke borsten en vocht vasthouden.

• Alleen oudere vrouwen krijgen PMS: PMS kan vrouwen van verschillende leeftijden treffen, niet alleen vrouwen tussen de 30 en 40. Jongere vrouwen kunnen ook last krijgen van deze klachten, en het is belangrijk dat hun symptomen serieus genomen worden.

• Je kunt niets doen aan PMS: Er zijn verschillende maatregelen die genomen kunnen worden om klachten draaglijk te maken. Dit kan variëren van veranderingen in levensstijl, zoals gezond eten, voldoende rust nemen, en sporten, tot medische behandelingen, zoals de pil of een bezoek aan de huisarts of maatschappelijk werker.

• Alle vrouwen ervaren PMS: Hoewel veel vrouwen last hebben van PMS, zijn er ook vrouwen die geen of slechts milde premenstruele klachten ervaren. Er is een breed scala aan symptomen en klachten, en elke vrouw kan deze op haar eigen manier ervaren.

• PMS en de overgang zijn hetzelfde: Hoewel zowel PMS als de overgang symptomen kunnen hebben die overlappen, zoals stemmingswisselingen en gevoelige borsten, zijn ze verschillend in oorzaak en behandeling. PMS is gerelateerd aan de menstruatiecyclus, terwijl de overgang het proces is waarbij de menstruatie verdwijnt.

Deze misvattingen kunnen leiden tot stigma's en te weinig begrip rondom PMS. Door feitelijke informatie te verspreiden en bewustwording te vergroten, kunnen vrouwen met PMS de steun en behandeling krijgen die ze nodig hebben om hun klachten te beheersen en een normaal leefpatroon te behouden.

Waardoor ontstaat PMS?

Het is niet helemaal duidelijk waardoor PMS ontstaat. Ook weten we niet waarom de ene vrouw er wel last van heeft en de ander niet. Artsen vermoeden wel dat het te maken heeft met hoe gevoelig je bent voor hormoonwisselingen. Andere oorzaken zijn misschien genetische factoren of stress. Doordat de klachten soms zo algemeen of vaag zijn, is het niet duidelijk wat nou precies de PMS-klachten veroorzaakt.

PMS-klachten door hormoonschommelingen

Tijdens de menstruatiecyclus maak je verschillende hormonen aan, zoals oestrogeen en progesteron. Deze cyclus ziet er elke maand hetzelfde uit. In de eerste week maak je veel oestrogeen aan waardoor een eitje rijpt en vrijkomt voor bevruchting (eisprong). Hierna is het de bedoeling dat je meer progesteron aanmaakt, zodat het eitje kan gaan nestelen in je baarmoederslijmvlies.

Deze schommelingen in hormonen zijn heel normaal, maar kunnen soms PMS-klachten veroorzaken. Als je PMS-klachten worden veroorzaakt door hormoonschommelingen betekent het niet dat je dus meer of minder hormonen aanmaakt. De hoeveelheid hormonen in je bloed blijft hetzelfde als die van andere vrouwen, maar je hebt er simpelweg meer last van.

PMS-klachten door je genen

Het kan zo zijn dat je PMS-klachten komen doordat het in je genen zit. Heeft je moeder, zus, tante of oma ook altijd last van PMS? Dan is de kans groter dat jij daar ook last van hebt. Je PMS-klachten kunnen dan veroorzaakt worden door je genen.

Wat zijn PMS-klachten?

Er zijn verschillende PMS-klachten waar je last van kan hebben. Dit is voor iedereen anders. Meestal zijn de klachten bij oudere vrouwen erger dan bij jonge vrouwen. Je kan lichamelijke maar ook mentale klachten hebben. Welke klachten je hebt, verschilt per persoon. Een aantal van deze klachten zijn:

Lichamelijke klachten

• Gevoelige borsten

• Opgeblazen gevoel

• Buikkrampen

• Hoofdpijn

• Vermoeidheid

• Diarree of juist constipatie

Mentale klachten

• Prikkelbaarheid

• Depressieve gevoelens

• Laag libido

• Stemmingswisselingen

• Concentratieproblemen

De klachten beginnen meestal vijf dagen voor je menstruatie en verdwijnen vaak wanneer je ongesteld wordt. Als je dus tijdens je menstruatie dezelfde klachten hebt als daarvoor, heb je waarschijnlijk geen PMS.

Hoe stel je PMS vast?

Het is heel moeilijk voor een arts om te bepalen of je PMS hebt. De klachten zijn heel algemeen en kunnen soms ook door stress of vermoeidheid komen. Er zijn dus ook geen bloedtesten die kunnen bewijzen dat je het hebt. Dit komt omdat je hormoonwaarden in je bloed niet anders zijn dan die van vrouwen zonder PMS-klachten.

Wat wel kan helpen om te bepalen of je PMS hebt, is het bijhouden van een klachtenkaart. PMS-klachten hebben namelijk te maken met je menstruatiecyclus. In een klachtenkaart staat een lijstje met klachten zoals pijnlijke borsten, prikkelbaarheid of somberheid. Dit kan je meerdere maanden bijhouden zodat je ziet welke klachten je wanneer hebt en hoe erg ze zijn. Als je bijvoorbeeld elke maand een paar dagen voor je ongesteld wordt, pijnlijke borsten hebt en je somber voelt, kan je arts dit zien en bepalen of je inderdaad PMS hebt.

Door zo’n klachtenkaart bij te houden kan je dokter ook zien of er misschien andere problemen zijn. Je PMS-klachten kunnen namelijk ook lijken op andere ziektebeelden. Denk bijvoorbeeld aan een depressie waarbij je je ook heel lang somber kan voelen. Of misschien is er een andere fysieke oorzaak van de buikkrampen of het opgeblazen gevoel. De hoofdpijn kan bijvoorbeeld ook een migraine zijn. Laat dus altijd je arts controleren of er geen andere problemen zijn die je klachten kunnen veroorzaken.

Wat kun je toen tegen PMS?

Bij de behandeling van PMS is er een scala aan opties beschikbaar, met of zonder medicatie. We leggen een aantal methoden uit om de impact van PMS zoveel mogelijk te verkleinen.

Levensstijl en voeding

Veranderingen in levensstijl, zoals voldoende rust, regelmatige lichaamsbeweging, en stressmanagementtechnieken, kunnen helpen bij het verminderen van psychische klachten. Zo kunnen ontspanningstechnieken zoals meditatie of yoga helpen om PMS-klachten te verzachten. Een maatschappelijk werker of psycholoog kan je ondersteunen bij het aanpakken van de emotionele symptomen.

Ook een gezond en gebalanceerd dieet speelt een cruciale rol in het beheersen van PMS-symptomen. Het vermijden van cafeïne, zout, en alcohol kan helpen om klachten als vocht vasthouden en een opgeblazen gevoel te minimaliseren. Het verhogen van de inname van voedingsmiddelen rijk aan vitamine B, magnesium, en omega-3 vetzuren kan bijdragen aan het verminderen van stemmingswisselingen en andere klachten.

Praten over PMS

Het leven met PMS vraagt om begrip en aanpassing in het dagelijks leven, werk en relaties. Open communicatie met partners, familie en vrienden over wat PMS inhoudt en hoe het vrouwen beïnvloedt, zorgt voor meer ondersteuning. Flexibiliteit in het dagelijkse leven en werk helpt de klachten dragelijker te maken.

Blijf ook met jezelf communiceren over PMS. Het bijhouden van een symptoomdagboek kan bijvoorbeeld helpen om erachter te komen welke triggers de klachten verergeren, zodat je deze kan vermijden.

Medische behandeling

Medicatie zoals anticonceptiepillen kunnen helpen om hormonen te reguleren en lichamelijke klachten te verminderen. Bepaalde pijnstillers kunnen hoofdpijn en pijnlijke borsten verzachten. Ook kunnen sommige vrouwen baat hebben bij gynaecologisch onderzoek en behandeling met LHRH-agonisten.

Het is belangrijk om medische hulp in te roepen als de PMS-symptomen je normale leefpatroon verstoren of als de huidige behandeling niet effectief is. Signalen zoals ernstige depressie, onvermogen om dagelijkse activiteiten uit te voeren, of klachten die niet verdwijnen na de menstruatie kunnen indicaties zijn dat er professionele hulp nodig is. Een huisarts of gynaecoloog kan dan een bloedonderzoek uitvoeren of andere medische maatregelen nemen om de oorzaak van de klachten vast te stellen en een geschikte behandeling voor te schrijven.